Jak równość może odmienić firmę? Dominika Kulczyk, Ela Bonda, Bartosz Ciołkowski i dr Konrad Maj w Debacie Wirtualnej Polski

Jeszcze do niedawna biznes był przestrzenią zdominowaną przez mężczyzn. Dziś na czele firm coraz częściej stają kobiety. Parytety w przedsiębiorstwach nie oznaczają jednak automatycznie równych płac i tych samych praw. O rzeczywistości kobiet na rynku pracy rozmawialiśmy z naszymi gośćmi: Dominiką Kulczyk, prezeską Kulczyk Foundation i przewodniczącą Rady Nadzorczej Polenergia S.A., Elą Bondą – Diversity and Inclusion Lead w NatWest Group, Bartoszem Ciołkowskim, dyrektorem generalnym na Polskę, Czechy i Słowację, Mastercard Europe oraz dr Konradem Majem – psychologiem społecznym i kierownikiem Centrum HumanTech Uniwersytetu SWPS. Jak eksperci ocenili sytuację kobiet (nie tylko) w biznesie?

Nierówność to nie tylko problem kobiet

Wydawałoby się, że w dzisiejszych czasach równośc płci powinna być standardem, jednak rynek pracy (i to nie tylko polski) wciąż pozostawia w tej kwestii wiele do życzenia. W Unii Europejskiej kobiety zarabiają na godzinę 15 proc. mniej niż mężczyźni. Wciąż aktualne są też stereotypy związane z macierzyństwem. – W środowisku firmowym to wciąż kobietom przypisuje się obowiązki rodzicielskie - mimo dyrektywy uprawniającej mężczyzn do korzystania z urlopów opiekuńczych. To pokazuje jak bardzo potrzebne jest elastyczne podejście do potrzeb kobiet, żeby mogły rozwijać się w tym samym tempie, co ich firmowi koledzy – mówiła Ela Bonda z NatWesta.

Nierówności w biznesie nie są jednak jedynie problemem kobiet. – Nierówne prawa rodzą frustrację i zaburzają relacje w zespole. Taka sytuacja powoduje podziały w grupie i negatywnie wpływa na samoocenę - pracownice, które czują się gorsze, automatycznie wycofują się i nie wykazują inicjatywy w firmie – przekonywał psycholog Konrad Maj.

Prezeska Kulczyk Foundation zwróciła z kolei uwagę na otwartość i szczerość w relacjach w zespole. Także w kontekście zdrowia menstruacyjnego. – Czy oczekujemy od mężczyzn, żeby brali ze sobą do pracy papier toaletowy? Z tego co wiem, nie ma takiej sytuacji. A jednak kobiety zmuszone są chodzić do toalety z własnymi środkami higienicznymi, narażając się na stres. Żeby tego uniknąć, znormalizujmy temat menstruacji. To natura, a nie powód do wstydu i ukrywania się – mówiła Dominika Kulczyk, przekonując jednocześnie, że brak podpasek czy tamponów może wpływać na samoocenę, pewność siebie, a w konsekwencji utrudniać kobietom rozwój zawodowy. Dlatego pracodawcy powinni udostępniać je pracownicom, tak jak zapewniają zespołowi wodę, kawę, napoje czy owoce.

Ela Bonda zapewniła, że w burach NatWest toalety dla pań wyposażone są w skrzyneczki z niezbędnymi środkami higienicznymi. Firma oddaje głos pracowniczkom i pracownikom i często pyta o ich potrzeby – także te dotyczące toalet. Kwestią poruszaną na forum jest zresztą nie tylko menstruacja, ale także menopauza – kolejny etap w życiu kobiet, który dotyczy wielu pań pracujących w biznesie.

Gdy pracownik jest... kobietą. Jak równość może odmienić firmę?

It’s (not) a men’s world. Jak firmy zwalczają nierówność płci?

Dominika Kulczyk podkreśliła, że równość w firmach jest możliwa i dziś powinna być normą w każdym środowisku biznesowym. Dodając, że to kobiety są rzeczniczkami tych zmian i to one powinny aktywnie komunikować swoje potrzeby.

– W Mastercardzie widzimy konieczność zmian i chcemy aktywnie wspierać kobiety w ich zawodowej aktywności. Jedną z naszych najważniejszych inicjatyw jest równa płaca za równą pracę, czyli korygowanie nierówności płac systemowo. Firma nie zapomina także o mężczyznach - obecnie przysługuje im 16 tygodni urlopu tacierzyńskiego. To udogodnienie stwarza możliwość odwrócenia ról - matki mogą rozwijać karierę, podczas gdy ojcowie zostają w domu i zajmują się potomstwem – przekonywał Bartosz Ciołkowski.

– My już na etapie rekrutacji zachęcamy kobiety, żeby aplikowały na stanowiska w naszej firmie. Prowadzimy rozmowy między kobietami o zmianach w naszym życiu i o tym, jak one wpływają na potrzebę zmian w pracy. Praktykujemy różne inicjatywy dla kobiet, jak np. program wspierający po powrocie z urlopu macierzyńskiego, wsparcie przy planowaniu rodziny i dofinansowanie do in vitro, programy talentowe. Staramy się jednak przede wszystkim zwracać uwagę na element społeczny, który inicjuje dialog na temat kobiecych potrzeb – mówiła Ela Bonda.

Psycholog Konrad Maj oceniał, że dziś tego typu zmiany są dla kobiet kluczowe podczas podejmowania decyzji o zatrudnieniu. Dodatkową przeszkodą są firmy zdominowane przez mężczyzn i nieprzystosowane do potrzeb i wrażliwości kobiet. Jak pokazują badania, panie preferują pracę w atmosferze zbliżonej do warunków domowych, zwracają uwagę na relacje w firmie i dbają o dobre emocje w swoim otoczeniu.

Jak równość może odmienić oblicze firm?

– W moim odczuciu równość jest naturalnym stanem – mówiła Dominika Kulczyk. – Dawniej myślałam, że muszę ten świat zdobywać, walczyć o siebie, być bardziej męska. Dziś noszę spodnie z poczuciem, że jestem stuprocentową kobietą – zapewniała prezeska Kulczyk Foundation.

– Równość powinna być normalnością – dodawała Ela Bonda, reprezentująca NatWest Group. – Moim marzeniem jest, żebyśmy już nie musieli o niej rozmawiać.

– Zdecydowanie lepiej pracuje się w firmie dbającej o równość wszystkich pracowników i jest ona bardziej konkurencyjna na rynku pracy – przyznawał Bartosz Ciołkowski z firmy Mastercard.

– Równość to okazja do lepszej współpracy między płciami – dodawał Konrad Maj, psycholog z Uniwersytetu SWPS.

Różnice w praktyce. Z jakimi nierównościami borykają się kobiety w miejscu pracy?

Nierówne płace i mniejsze szanse rozwoju zawodowego w porównaniu do mężczyzn to najczęstsze problemy w wielu firmach, na które uwagę zwracają kobiety. Okazuje się jednak, że przeszkód na drodze do dobrej i satysfakcjonującej pracy jest znacznie więcej. Przykłady? Odzież robocza w miejscach pracy nie jest dopasowana do użytku kobiet – zwłaszcza tych w ciąży. System klimatyzacji i ciężar drzwi wejściowych także dostosowane są do budowy ciała mężczyzn.

Zdziwienie budzić może jednak także nierówność dotycząca dostępu do toalet. Wizyta kobiety w toalecie trwa średnio 2,3 raza dłużej niż wizyta mężczyzny. Wynika to z faktu, że kobiety mają do zdjęcia więcej odzieży, a gdy menstruują, muszą też zmieniać środki higieniczne. Dostęp do czystych i przyjaznych kobietom toalet wpływa nie tylko na ich komfort psychiczny, ale także na zdrowie i bezpieczeństwo.

Problemy, które pozornie dotyczą tylko kobiet, mają jednak ogromny wpływ na funkcjonowanie firm. Około połowa damskiej populacji to kobiety w wieku produkcyjnym, co oznacza, że jedna czwarta światowej populacji miesiączkuje. Przykrych objawów związanych z menstruacją doświadcza aż 84 proc. kobiet. Według badań Kulczyk Foundation, 17 proc. kobiet w Polsce zdarzyło się z tego powodu nie pójść do pracy lub szkoły, a co dziesiąta Polka musiała zwolnić się z pracy z powodu braku podpaski. Te pozornie prozaiczne sytuacje potrafią stanowić poważną przeszkodę w rozwoju zawodowym kobiet i potęgować nierówności w środowisku biznesowym.